Miesiąc temumój felieton został wydrukowany w specjalnym dodatku Gazety Wyborczej – Magazynie Dom. Krytycznym okiem spojrzałam na to, co myślę na tematy niektórego „prze-nowocześnienia” w domu i zagrodzie.
Zauważam pewne zależności, które zachodzą w świecie architektonicznej mody przez lata. Jakie? Zapraszam do przeczytania artykułu!
Gdzie jest spokój?
Zegarek, zamiast pokazywać czas, wyświetla smsy. Komórka, zamiast dzwonić – pobiera maile. W internecie, zamiast odpowiedzi na pytanie, wyskakują reklamy wycelowane z precyzją szpiega prosto w nasze potrzeby. Każdy czegoś od nas chce, najlepiej szybko, tu i teraz, a może nawet na wczoraj.
Gdzie szukać schronienia? Gdzie jest miejsce na spokojny sen?
Po prostu – w domu.
Definicja domu
Jak wygląda nowoczesny dom? W telewizji mówią, że ma być stylowo piękny. Branżowe czasopisma przekonują, iż doskonale, by był energetycznie efektywny. Ciocia i wujek podpowiadają, że ma być na lata. My często sami nie wiemy, bo dziś modnie jest być wolnym ptakiem, bez zobowiązań, ograniczeń. Ale jeśli dom – to niezależnie, czy mały, czy duży – jego przestrzeń wypełniają nowoczesne sprzęty. Same ugotują, odkurzą i posprzątają. Do tego, najmodniejsze ostatnio jest to, aby domem można było sterować na odległość – systemy inteligentnych domów to w Ameryce już prawie 20% nowych inwestycji. W Polsce szacuje się ich liczbę na aż 5%.
Jednak dom, który staje się coraz bardziej inteligentny, jest paradoksalnie coraz dalej od nas. Z jednego info-zamętu na zewnątrz przechodzimy w drugi. Czyli z deszczu pod rynnę.
Powrót do natury?
Budując dom, kreujemy domowe ognisko, klimat, energię. I nieistotne, czy chcemy mieć dużą rodzinę, żyć tylko z partnerem czy też solo. Chcemy, aby dom był azylem, w którym mamy święty spokój. Ci, którzy tak myślą, powracają do natury. Do łask wracają archaiczne technologie, jak budowanie z gliny czy, odrzucone po wojnie, budowanie z drewna. Nawiasem mówiąc, technologia szkieletowa nie przyjęła się u nas nie ze względu na to, iż jest kiepska, ale ze względu na słabe wykonawstwo i nieodpowiednio przygotowany materiał. Płytki ceramiczne coraz częściej wymieniane są na kamień naturalny, meble z płyty wiórowej zastępują drewniane. Na nowo rodzi się pomysł przydomowej ziemianki przeznaczonej do przechowywania warzyw i owoców.
Nowoczesne poprawki
Zmiany widać nawet po rodzajach i wielkościach pomieszczeń, które pojawiają się w naszych nowych domach. Salon – z miejsca, w którym „punktem G” był wielki telewizor na ścianie, zamienia się w pokój wieczornych spotkań przy ogniu kominka. Kuchnia dostaje wielką wyspę, przy której śniadanie i kolację jedzą domownicy, a pomieszczenie bezpośrednio przy niej to najczęściej spiżarnia, w której przechowuje się domowe wyroby. Często wyodrębnia się także jadalnię, w której stoi stół przeznaczony na wielkie okoliczności. Łazienki zamieniają się w salony kąpielowe, gdzie zestresowany organizm przechodzi odnowę biologiczną. Jedną z ulubionych przestrzeni jest przydomowa weranda, na której można usiąść z ciepłą kawą w fotelu. Pokoje sypialne często mają własne łazienki, a na parterze dodatkową przestrzeń zajmuje mikro apartament z łazienką i garderobą na stare lata albo dla dziadków. A jeszcze nie tak dawno śmialiśmy się z domów wielopokoleniowych! Z garażu na jeden samochód standardem stał się ten na dwa i mały warsztacik. Najczęściej wymienianym przez budujących nowe domy pomieszczeniem dodatkowym jest pralnia i suszarnia, bo gdzie stoi wieszak z wypranymi ubraniami, gdy nie ma swojego miejsca?
Chcemy więcej
Kiedy wszystko dostępne jest w sklepach na wyciągnięcie ręki, a nawet wpycha się w nasze ręce za darmo, poszukujemy dla siebie „czegoś innego”. Myślę, że jeszcze chwilkę i lubować będziemy się w rzemiośle i prawdziwym dziele rąk ludzkich. Do łask wróci produkcja niepowtarzalna, bo to co ustandaryzowane po prostu nas znudzi.
Inwestor poszukuje rozwiązań, które nieraz zaskakują nawet architekta. Owszem, 80% inwestycji to nadal technologie standardowe, ale już nawet 20% z Was nie boi się nietypowych pomysłów na siebie i swoje gniazdo.
Od jednego z moich blogowych czytelników…
…regularnie otrzymuję maile ze zdjęciami z budowy domu w technologii straw-bale (kostki z gliny). Przyznam, że za każdym razem jestem coraz bardziej zaskoczona. Trudno byłoby w glinianą skórę takiego domu wszyć instalacje z plastiku. Jakie ogrzewanie wybrał mój odważny czytelnik? Śmiałek ten znalazł opis koreańskiej technologii ogrzewania pod-podłogowego stosowaną już 5 tysięcy lat p.n.e. – niektórym z nas znaną jako grecki i rzymski hypocaustus. Technologia polega na tym, iż ogień zlokalizowany w szamotowym palenisku w centrum domu ogrzewa ciepłe powietrze, które wprowadzane jest pod ceramiczną posadzkę posadowioną na ceglanych stemplach. Między ziemią a podłogą tworzy się poduszka powietrzna. Podłoga przyjemnie rozgrzewa się. Dym z paleniska odprowadzany jest przewodem spalinowym z centralnego pieca ponad dach domu. Można rzec w takim razie, że ogrzewanie podłogowe to najstarsza technologia grzewcza na świecie.
A cóż można powiedzieć o takim domu? Dom, to nie budynek, to styl życia ;]
Projekty domów ukazane powyżej są własnością intelektualną URBAN PROJECT Sp. z o.o. i prawa autorskie do realizacji koncepcji nie zostały przekazane innym podmiotom.
